Đông trùng hạ thảo là gì?

Đông trùng hạ thảo là một loại dược liệu quý hiếm, được sử dụng lâu đời trong lịch sử Y học cổ truyền Trung Quốc. Nguồn gốc của loại dược liệu này đến từ vùng núi cao Tây Tạng. Ở nơi này có một loại ấu trùng sâu non khá đặc thù. Mùa đông nó ẩn mình dưới đất để tránh rét, chờ mùa xuân tới sẽ ngoi lên khỏi mặt đất và trở thành bướm. Tuy nhiên số phận của một số ấu trùng chuyển sang hướng khác khi mà chúng bị ký sinh bởi một loại nấm có tên là Cordycep sinensis. Loại nấm này sẽ hút dần chất dinh dưỡng trong cơ thể ấu trùng để phát triển thành thân màu vàng nâu và vươn lên khỏi mặt đất vào mùa hạ. Người ta sẽ thu cả phần thân nấm gắn với xác ấu trùng sâu non này để làm dược liệu, gọi là "Đông trùng hạ thảo". 

Đông trùng hạ thảo tự nhiên (Cordyceps sinensis)

1. Đông trùng hạ thảo là gì?

Mùa đông là sâu, mùa hạ là cỏ. Đấy là đặc điểm của Đông trùng hạ thảo tự nhiên, có nguồn gốc từ Tây Tạng như đã trình bày ở phần mở đầu. Do có nhiều tác dụng đối với sức khỏe con người nên ngày nay Đông trùng hạ thảo tự nhiên rất hiếm và đắt đỏ. Vì thế người ta đã tìm cách nuôi cấy loại dược liệu này trong phòng thí nghiệm để sản xuất đại trà, và đã thành công.

Đông trùng hạ thảo chủng Cordyceps militaris

Đông trùng hạ thảo nuôi cấy hiện nay khá phổ biến ở một số quốc gia như Mỹ, Nhật, Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan và Việt Nam. Trong điều kiện nuôi cấy tiêu chuẩn, sử dụng đúng chủng nấm thuần chủng thì sản phẩm thu được có chất lượng không thua kém đông trùng hạ thảo tự nhiên. Hàm lượng một số hoạt chất đặc thù như Adenosin, Cordycepin thậm chí còn cao hơn.

Có nhiều chủng nấm được công nhận. Tuy nhiên hiện nay có hai chủng nấm phổ biến nhất được công nhận là Đông trùng hạ thảo là Cordyceps sinensis và Cordyceps militaris.

2. Công dụng của Đông trùng hạ thảo

Theo kinh nghiệm y học cổ truyền Trung Quốc, Đông trùng hạ thảo được sử dụng để bồi bổ cơ thể cho những người ốm đau, mệt mỏi. Ngoài ra còn được sử dụng để điều trị bệnh thận, cải thiện ham muốn và khả năng sinh hoạt tình dục cho nam giới.

Theo Healthline.com, website uy tín về sức khỏe của Mỹ, Đông trùng hạ thảo có 6 tác dụng nổi bật nhất đối với sức khỏe như sau:

2.1. Đông trùng hạ thảo tăng hiệu suất hoạt động thể lực

Đông trùng hạ thảo làm tăng sản xuất phân tử adenosine triphosphate (ATP) của cơ thể, rất cần thiết để cung cấp năng lượng cho cơ bắp hoạt động. Điều này có thể cải thiện cách cơ thể sử dụng ô xy, đặc biệt khi hoạt động thể lực ở cường độ cao.

2.2. Đông trùng hạ thảo có đặc tính chống lão hóa

Theo kinh nghiệm từ xa xưa, Đông trùng hạ thảo thường được sử dụng cho người cao tuổi để giảm mệt mỏi, tăng cường sức mạnh và cải thiện ham muốn tình dục. Hàm lượng hoạt chất chống ô xy hóa trong Đông trùng hạ thảo được cho là nguyên nhân giúp dược liệu này phát huy tác dụng.

Một số nghiên cứu cho thấy Đông trùng hạ thảo làm tăng nồng độ chất chống ô xy hóa trong cơ thể, giúp cải thiện trí nhớ và chức năng tình dục.

Chất chống ô xy hóa trong Đông trùng hạ thảo là các phân tử có tác dụng chống lại tổn thương tế bào bằng cách trung hòa các gốc tự do, nguyên nhân gây ra tình trạng lão hóa và một số bệnh lý.

2.3. Đông trùng hạ thảo có tác dụng chống ung thư

Đông trùng hạ thảo có ý nghĩa đối với bệnh nhân ung thư theo hai phương diện. Thứ nhất, nó ức chế sự phát triển tế bào của nhiều loại ung thư ở người như ung thư phổi, ung thư đại tràng, ung thư da và ung thư gan. Thứ hai, nó được cho làm giảm các tác dụng phụ của các hình thức trị liệu ung thư như hóa trị, xạ trị.

2.4. Đông trùng hạ thảo giúp ổn định đường huyết ở người bệnh tiểu đường typ 2

Một số nghiên cứu cho thấy Đông trùng hạ thảo có tác dụng kiểm soát đường huyết ở người bệnh tiểu đường typ 2. Chưa rõ cơ chế hoạt động nhưng người ta cho rằng nó có khả năng "bắt chước" hoạt động của insulin. Bên cạnh đó, nó có tác dụng chống lại bệnh thận, một biến chứng phổ biến của bệnh nhân đái tháo đường typ 2.

2.5. Đông trùng hạ thảo có lợi cho tim mạch

Trên thực tế, Đông trùng hạ thảo đã được chấp thuận điều trị rối loạn nhịp tim ở Trung Quốc. Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng, adenosine trong Đông trùng hạ thảo là một hợp chất tự nhiên có tác dụng bảo vệ tim mạch. Ngoài ra, Đông trùng hạ thảo cũng có tác dụng làm giảm cholesterol LDL (mỡ máu xấu). 

2.6. Đông trùng hạ thảo có tác dụng chống viêm

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng Đông trùng hạ thảo có tác dụng ức chế tình trạng viêm ở người. Nhờ đó, các nhà khoa học tin rằng dược liệu này có thể dùng như một liệu pháp bổ sung hoặc trở thành một loại thuốc chống viêm hữu ích.

Đông trùng hạ thảo đã được chứng minh làm giảm tình trạng viêm đường hô hấp của chuột. Trong thực tế, Đông trùng hạ thảo cho thấy hiệu quả rất tốt của mình khi được sử dụng cho các bệnh nhân hen suyễn.

3. Giá bán Đông trùng hạ thảo

Đông trùng hạ thảo tự nhiên là một loại dược liệu quý hiếm và đắt đỏ. Một kilogram sấy khô của nó có giá trị lên đến cả tỷ đồng và rất khó để mua. Ngày nay do sự phát triển của khoa học, Đông trùng hạ thảo đã được nuôi cấy và sản xuất thành công giúp nhiều người có thể tiếp cận với loại dược liệu này hơn.

Giá Đông trùng hạ thảo tại Việt Nam hiện nay rất khác nhau giữa các đơn vị sản xuất. Thực tế có sự chênh lệch lớn về chất lượng nấm giữa các cơ sở sản xuất. Có loại hàm lượng dược chất không có hoặc rất thấp. Loại này giá rẻ, chỉ tương đương nấm ăn. Bên cạnh đó, đông trùng hạ thảo loại tốt hiện có giá khoảng 35 đến 50 triệu đồng/ kg sấy khô (sấy lạnh hoặc sấy thăng hoa).

Đông trùng hạ thảo là một loại dược liệu có giá trị đối với sức khỏe của con người. Trong xu thế hướng tới các sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên như hiện nay, Đông trùng hạ thảo ngày càng được nhiều người quan tâm và sử dụng. Nắm bắt được nhu cầu đó, rất nhiều sản phẩm Đông trùng hạ thảo đã được sản xuất đưa ra thị trường như nấm tươi, nấm khô, bột nấm, viên uống (viên nén, viên nang,..). Tuy nhiên để có thể lựa chọn được sản phẩm có chất lượng, người dùng nên tìm hiểu kỹ trước khi mua, đặc biệt cần lựa chọn những thương hiệu có uy tín.